„NIE” dla zabudowy dzikiego zakątka miasta! Mieszkańcy Mielca bronią Stawów Cyranowskich

O decyzji Urzędu Miasta w sprawie rewitalizacji pisaliśmy tutaj:

„Nie burzmy tego, co stworzyła natura”

„Dzikie Stawy Cyranowskie, jak sama nazwa wskazuje, są dzikie i niech takie pozostaną, z ich całą dziką florą i fauną, niesamowitą ilością unikatowych gatunków ptaków. Cieszmy się, że mamy taki kawałek dzikiego środowiska i możemy go podziwiać z bliska (większość społeczeństwa bielika widziała tylko w książce), nie ingerujmy w ten cud natury, nie niszczmy. Przecież jest tyle innych miejsc, które można zagospodarować do rekreacji. Nie burzmy tego, co stworzyła natura, nie zabierajmy domu dzikim zwierzętom” – dodaje Witek.

Wśród mieszkańców zdaje się dominować przekonanie, że miasto powinno skupić się na ochronie tego, co najcenniejsze, a nie na realizacji kolejnych inwestycji pod hasłem „rekreacji”, które mogą zniszczyć naturalny charakter tego miejsca. Komentarze w podobnym tonie przeważają pod materiałami opublikowanymi przez urząd miejski w mediach społecznościowych. 

Oaza dla rzadkich gatunków

„Dzikie Stawy Cyranowskie moim zdaniem powinny zostać w nienaruszonym stanie, ponieważ bytują tam liczne chronione gatunki ptaków, które po prostu potrzebują spokoju. Ingerencja w to miejsce znacznie wypłoszy ptactwo i nie będzie można obserwować ich zwyczajów oraz dokumentować tego na fotografii”.

Według danych zbieranych na przestrzeni lat przez przyrodników i członków Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (OTOP), na terenie Dzikich Stawów występuje ponad 130 gatunków ptaków, w tym wielu rzadkich i chronionych, takich jak m.in. bielik, czapla biała, rybołów, zimorodek, rybitwa rzeczna, sieweczka rzeczna i wiele, wiele innych. To miejsce, gdzie można spotkać także cenne gatunki gadów, jak np. gniewosz plamisty czy owadów, jak motyle z rodziny modraszkowatych. Dzikie Stawy Cyranowskie wraz z otaczającymi je lasami są określane przez przyrodników jako „Perełka przyrodnicza w granicach miasta. Ich walory powinny być utrzymywane i chronione, a nie niszczone – dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń mieszkańców – mówią zgodnie mieleccy członkowie OTOP. 

Te wyjątkowe walory przyrodnicze dostrzegła również Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie, która nakazała Gminie Mielec przygotowanie raportu dotyczącego oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko naturalne terenu Dzikich Stawów Cyranowskich. O taką decyzję wnioskowały dwie organizacje pozarządowe, czyli Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków oraz Towarzystwo na rzecz Ziemi. W oficjalnym piśmie RDOŚ podkreśla, że realizacja inwestycji może negatywnie wpłynąć na przyrodę poprzez ingerencję w cenne ekosystemy, zwłaszcza siedliska wodno-błotne ptaków, w tym gatunków objętych szczególną ochroną. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska tym samym jednoznacznie uznał obszar stawów za cenny przyrodniczo i wymagający szczególnej troski. 

Nie można „rewitalizować” natury

„Podczas spotkania konsultacyjnego w urzędzie miejskim oraz drugiego spotkania na terenie samych stawów ustalono, że miasto postawi jedynie ławki, kosze na śmieci, wiatę piknikową oraz że zostanie wykonany niewielki parking wzdłuż drogi” – mówi Skrzypiec – „Teraz widzimy, że miasto wcale nie zrezygnowało z planów, które wtedy urzędnicy przedstawiali jako możliwe „kolejne etapy inwestycji” czyli plaże, place zabaw, jakieś nowe drogi przez las – a to nie o to chodziło mieszkańcom. Nie mogę też uwierzyć w to, że miasto nazywa swoje plany „rewitalizacją”, bo jak w ogóle można mówić o rewitalizacji naturalnie dzikiego terenu?” – dodaje Skrzypiec. 

Andrzej Hudy, członek Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków oraz Małopolskiego Towarzystwa Ornitologicznego ostrzega przed konsekwencjami inwestycji:

„Przeprowadzenie planowanej inwestycji spowoduje degradację krajobrazowo-przyrodniczą całego obszaru Stawów Cyranowskich oraz przyległego leśnego terenu. Z przyrodniczego punktu widzenia stawy i otaczające je drzewostany tworzą jeden ekosystem z silnymi i ważnymi współzależnościami między organizmami roślinnymi i zwierzęcymi. Ingerencja w chociażby jeden jego element spowoduje nieodwracalne zniszczenia przyrodnicze całego tego obszaru”.

Hudy podkreśla również, że prowadzone prace, zabudowa i przekształcenia terenu, a później zwiększona presja ludzka, spowodują wycofywanie się i zanikanie gatunków roślin i zwierząt, w pierwszej kolejności tych najrzadszych i najcenniejszych. Wskazuje także na ryzyko związane z warunkami hydrologicznymi i deficytem wody – po przekształceniach teren może stać się mało atrakcyjny zarówno z przyrodniczego, jak i rekreacyjnego punktu widzenia. 

Okazuje się, że podobne stwierdzenia znajdziemy i w oficjalnym dokumencie „Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Partyzantów w Mielcu”, stworzonym na zamówienie miasta jeszcze w 2016 roku. W jego treści czytamy m.in. że „Działalność inwestycyjna oznacza niejednokrotnie niszczenie roślinności. Do tych negatywnych zjawisk dojdzie w wyniku realizacji zabudowy i terenu parkingu oraz przebudowy istniejących dróg. Funkcjonowanie środowiska zostanie osłabione, w tym w wyniku zmniejszenia areału występowania niektórych zwierząt”. W innym miejscu tego samego dokumentu autor wskazuje, że „Wynikiem realizacji ustaleń projektu planu mogą być niekorzystne zmiany włącznie z lokalną degradacją flory. Wycinane będą drzewa, ich ilość ulegnie niewielkiemu zubożeniu. Lokalnie zniekształcona zostanie także struktura wiekowa i pionowa drzewostanów, a wprowadzanie nowej zabudowy oznacza zabieranie przestrzeni życiowej naturalnej roślinności.” 

Podobnego zdania jest Magdalena Weryńska-Zarzecka, była radna miejska, zaangażowana w obronę Dzikich Stawów w 2023 roku.

–„Realizacja inwestycji na tym obszarze doprowadzi nie tylko do jego przekształcenia, ale przede wszystkim do zniszczenia i stopniowej degradacji środowiska naturalnego. W wyniku tych zmian mogą zacząć znikać zarówno gatunki ptaków, jak i inne zwierzęta oraz rośliny, które obecnie tworzą unikalny charakter tego miejsca. To oaza spokoju i jedyny teren z naturalnym ekosystemem przeznaczonym do odpoczynku w granicach miasta. Apeluję o poszanowanie tych terenów i powstrzymanie wszelkich działań inwestycyjnych, które mogłyby nieodwracalnie zdegradować to miejsce” – mówi Magdalena Weryńska-Zarzecka.

Miliony na dewastację natury?

„Pomijając na chwilę samą kwestie ochrony przyrody, urząd miejski nie wie dokładnie, ile te fantazje o plażach, pomostach i kąpielisku będą kosztować. W oficjalnym piśmie, które otrzymałem w odpowiedzi na moje pytania, urzędnicy wprost napisali, że nie dysponują kosztorysem, że nie posiadają wizualizacji projektu. Zastanawia mnie, czy ktoś w ogóle pomyślał o tym, ile miałoby kosztować roczne utrzymanie tych nikomu niepotrzebnych pomysłów” – mówi Mikołaj Skrzypiec.
Ponadto, w poprzednich latach pojawiły się zgłoszenia dotyczące reakcji alergicznych u osób korzystających z kąpieli w Stawach Cyranowskich. Z tego powodu urząd miejski przypominał nawet oficjalnie, że zgodnie z obowiązującymi przepisami akwen ten nie jest przeznaczony do kąpieli i na terenie stawów obowiązuje zakaz kąpieli – gdyż woda nie nadaje się do bezpiecznego użytkowania rekreacyjnego. Może to stanowić poważne ryzyko dla zdrowia osób decydujących się na kąpiel – i z tego powodu to miejsce raczej nigdy nie będzie kąpieliskiem. Jaki jest zatem sens budowania za wiele milionów plaż w miejscu, gdzie nie można się kąpać?  – dodaje Skrzypiec. 

Jak czytamy w oświadczeniu inicjatywy „Dzikie Stawy Cyranowskie” Gmina Miejska Mielec wydała już przeszło milion złotych za możliwość wylesienia działek przylegających do terenu stawu od strony ulicy Długiej. Na chwilę obecną mowa o wycięciu przeszło 200 drzew na obszarze wylesienia o powierzchni ok. 1,8 hektara. Gdyby miasto odstąpiło od projektu, to samo to oszczędza w gminnym budżecie milion złotych. Czy naprawdę musimy płacić za dewastację przyrody? 

„W granicach miasta mamy cenny obszar przyrodniczy, który powinien być chroniony, a nie niszczony, dla dobra mieszkańców Mielca i okolic” – podsumowuje Andrzej Hudy.

Czy ten głos obrońców i miłośników przyrody zostanie wysłuchany? Przyszłość Dzikich Stawów Cyranowskich zależy dziś od decyzji urzędników, ale także od zaangażowania lokalnej społeczności. Jedno jest pewne – to miejsce zasługuje na ochronę i szacunek.