W 1942 roku plan „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), którego celem było pozyskanie przestrzeni, tzw. Judenfrei, wdrożono do realizacji. Mielec był pierwszym miastem w GG, w którym dokonano deportacji w ramach „akcji Reinhardt”, operację zaplanowano na poniedziałek 9 marca 1942 roku.
Około godziny 5 rano rozpoczęto akcję wysiedleńczą. Żydzi dostali pół godziny czasu na spakowanie bagażu (do 25 kg) i opuszczenie mieszkań. Miejscem do którego udawali się po opuszczeniu domów był Rynek, tam też odbywała się wstępna selekcja.
Młodzi mężczyźni skierowani zostali do obozu pracy w Pustkowie, niektórych chorych i słabych zabijano w bocznych uliczkach i zaułkach, pozostali zostali w kolumnie marszowej skierowani w stronę lotniska. Ci którzy podejmowali próby ucieczki ginęli na miejscu…Udało się nielicznym… W okolicach lotniska dokonano kolejnej selekcji, a trzecia ostateczna miała miejsce w hangarach na lotnisku.
Tam wyselekcjonowano kolejną grupę do obozu w Pustkowie oraz grupę przeznaczoną do pracy w zakładach lotniczych. Pozostali, którzy przeżyli wszystkie etapy selekcji czekali na deportację. Pierwszy transport odjechał z Mielca 11 marca (2 tys. osób), drugi (2 tys. osób) wyjechał 15 marca. Większość deportowanych nie przeżyła wojny. Z miasta zniknęła ponad połowa jego mieszkańców.
tekst: J. Halisz - Muzeum Historii Fotografii "Jadernówka" w Mielcu
Miasto przed wojną zamieszkiwało ponad 5 tys. Żydów. Po wkroczeniu Niemców rozpoczęły się pierwsze represje skierowane do społeczności żydowskiej. Już 13 września 1939 roku podpalono synagogę wraz z kilkudziesięcioma osobami w środku. Nikt nie przeżył. Punktualnie o 5:00 rano 9 marca 1943 roku rozpoczęła się akcja przesiedleńcza:
Żydzi dostali pół godziny na spakowanie najniezbędniejszych rzeczy i opuszczenie mieszkań. Każdy mógł zabrać ze sobą bagaż do 25 kg. Do każdego domu wchodził granatowy policjant oraz SS-man mając w ręku spis członków rodziny. Żydów spędzono na Rynek, gdzie odbyła się wstępna selekcja.
W kolejnych dniach likwidacji getta część jego mieszkańców wywieziono do obozu pracy w Pustkowie, a około 500 osób zostało przeniesionych do innych gett, skąd wysyłano je do obozu zagłady w Bełżcu. Mielec był pierwszym miastem w Generalnym Gubernatorstwie, które Niemcy ogłosili jako judenrein („wolne od Żydów”).
Źródło: A. Krempa, Zagłada Żydów mieleckich, Mielec 2013, s. 55-65 i n.
W Mielcu grupa mieszkańców zajmuje się od roku akcją porządkowania cmentarza żydowskiego przy ul. Traugutta. O inicjatywie opowiada Izabela Sekulska.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.