Papież Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 r. w wieku 84 lat. Jego pontyfikat był trzecim najdłuższym pontyfikatem w historii (trwał 26 lat, 5 miesięcy i 16 dni). Jan Paweł II był pierwszym od ponad 450 lat biskupem Rzymu, który nie pochodził z Włoch. Nazywany był "papieżem pielgrzymem", w trakcie swojego pontyfikatu odbył 104 podróże zagraniczne, podczas których odwiedził wszystkie zamieszkałe kontynenty.
Wiadomość o śmierci papieża ogłosił tysiącom ludzi zebranym na placu św. Piotra w Rzymie, arcybiskup Leonardo Sandri, mówiąc: "Najdrożsi bracia i siostry, o godzinie 21.37 nasz najukochańszy Ojciec Święty Jan Paweł II powrócił do domu Ojca". Tego wieczoru na Wawelu zabrzmiał dzwon Zygmunta (odzywa się tylko podczas ważnych wydarzeń narodowych).
Pogrzeb Jana Pawła II odbył się 8 kwietnia. Mszy pogrzebowej przewodniczył kardynał Joseph Ratzinger, a uczestniczyło w niej kilkaset tysięcy osób. Obecni byli szefowie państw i rządów oraz przywódcy religijni z całego świata. Trumnę z ciałem Jana Pawła II złożono w krypcie Bazyliki Świętego Piotra. Po beatyfikacji w 2011 roku grobowiec przeniesiono do Kaplicy Świętego Sebastiana Bazyliki Świętego Piotra, niedaleko Piety Michała Anioła. Papież Franciszek ogłosił Jana Pawła II świętym 27 kwietnia 2014 r.
Dzisiaj w Watykanie opublikowany zostanie dokument "Christus vivit" ( Chrystus żyje), który jest podsumowaniem październikowego synodu biskupów na temat „Młodzi, wiara i rozeznawanie powołania”. Dokument ma formę listu skierowanego do ludzi młodych i mówi o stojących przed nimi wyzwaniach. Jak tłumaczył rzecznik Watykanu Alessandro Gisotti, adhoracja "Christus vivit" została podpisana przez Franciszka tydzień temu, jednak na publikację tego dokumentu wybrano rocznicę śmierci Jana Pawła II, aby połączyć pontyfikaty dwóch papieży, szczególnie bliskich młodym ludziom.
