Analizę dotyczącą przedawnienia Trybunał rozpoczął od przypomnienia, iż nieuczciwe warunki w umowie konsumenckiej nie są wiążące dla konsumenta. Tym samym sądy krajowe, po tym jak stwierdzą niedozwolony charakter danego postanowienia umownego, powinny tak ukształtować sytuację konsumenta, jakby uznany za nieuczciwy warunek nigdy nie istniał. Wiązać się to będzie m.in. ze zwrotem nienależnie pobranych kwot przez Banki.
Przechodząc do meritum sprawy, TSUE wyodrębnił dwa, istotne z punktu widzenia konsumenta terminy przedawnienia.
Pierwszy dotyczy roszczenia o stwierdzenie nieuczciwego charakteru klauzuli. Trybunał orzekł, iż konsument może w każdej chwili podnieść, że dany warunek umowny jest nieuczciwy. W konsekwencji roszczenie to nie może podlegać żadnemu terminowi przedawnienia, co ma istotne znaczenie w sporach sądowych, które toczą się obecnie, jak i w najbliższej przyszłości.
Drugi termin z kolei odwołuje się do roszczenia o zwrot nienależnie zapłaconych kwot na podstawie tychże nieuczciwych postanowień. W tej materii TSUE stanął na stanowisku, iż ograniczenie czasowe we wniesieniu takiego żądania jest dopuszczalne, jednakże termin ten musi być wystarczający, aby umożliwić konsumentowi przygotowanie i wniesienie skutecznego środka odwoławczego. Głównym problemem dla konsumentów nie jest jednak sama długość tych terminów, lecz początek ich biegu. W związku z czym, Trybunał doszedł do wniosku, iż konsument, mający słabszą pozycję, musi mieć możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu przedawnienia. Oznacza to, iż przedawnienie roszczeń konsumentów o zwrot bezprawnie pobranych przez Banki kwot, rozpoczyna swój bieg dopiero z chwilą, gdy konsument uzyska rzeczywistą wiedzę na temat abuzywności postanowień umownych oraz jej skutków. Rozstrzygnięcie to ma niewątpliwy wpływ na obecne sprawy sądowe, w których główna linia obrony Banków sprowadza się właśnie do podnoszenia zarzutu przedawnienia roszczeń konsumentów.
Jeśli chodzi o wymóg przejrzystości warunków umownych, Trybunał orzekł, że Banki są zobowiązane nie tylko formułować postanowienia umowne w sposób przystępny dla przeciętnego kredytobiorcy, ale również przekazywać wszelkie informacje dotyczące metod obliczania oprocentowania i waloryzacji kredytów. Pozwala to konsumentom podjąć świadomą decyzję czy są skłonni podjąć ryzyko walutowe i zaciągnąć kredyt na kilkanaście albo nawet kilkadziesiąt lat. Powyższe oznacza, iż Banki nie wywiązywały się ze swoich obowiązków względem kredytobiorców, w sytuacji, gdy przekazywane przez nie informacje, opierały się na założeniu, że kursy walutowe pozostaną stabilne przez cały okres kredytowania.
Podsumowując zatem, Trybunał Sprawiedliwości dał konsumentom dodatkowy oręż w walce o swoje prawa. Wyroki te dodatkowo wspierają zasadność żądań kredytobiorców oraz znacząco osłabiają pozycję procesową Banków, które nie mogą już lawirować i bezpodstawnie podnosić zarzutu przedawnienia.
radca prawny Konrad Rojkowicz
z Kancelarii Rojkowicz Skoblenko i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.