Opracował: Zespół dostepnyprawnik.pl
Kolejność dziedziczenia
Przepisy ustalają kolejność dziedziczenia poszczególnych osób z kręgu krewnych zmarłego i udział spadkobiercy w spadku. Aktualnie obowiązujące przepisy zostały tak skonstruowane, że gdy nie występują osoby legitymujące się bliższym pokrewieństwem, w celu ustalenia spadkobiercy ustawowego poszukuje się dalszych krewnych. W przypadku, gdy okaże się, że nie ma krewnych lub pasierba spadkodawcy, którzy mogliby dziedziczyć według reguł ustawowych, spadek przypadnie gminie ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub Skarbowi Państwa - w sytuacji, gdy nie można ustalić na terenie Rzeczypospolitej Polskiej ostatniego miejsca zamieszkania lub zmarły miał swoje ostatnie miejsce zamieszkania za granicą.Kolejność dziedziczenia przedstawia się następująco:
-
- W pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczą jego małżonek i dzieci w równych częściach, przy czym część małżonka nie może być mniejsza niż ¼.
- Gdy zmarły miał dziecko, lecz ono zmarło przed nim, pozostawiając dzieci, wówczas udział spadkowy zmarłego dziecka dziedziczą jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy. Zasada ta ma zastosowanie do dalszych zstępnych (zstępnymi są dzieci, wnuki, prawnuki itd.).
- Gdy zmarły nie miał dzieci, dziedziczą po nim jego małżonek i rodzice. Udział małżonka wynosi ½, zaś rodzicom przypada po ¼ udziału w spadku. Gdyby zaistniała sytuacja, że nie zostało ustalone ojcostwo, wówczas udziały w spadku rozkładają się następująco: ½ spadku należy do małżonka spadkodawcy i ½ należy do matki spadkodawcy.
- W przypadku, gdy zmarły nie miał dzieci i brak jest współmałżonka, wówczas spadkobiercami są rodzice zmarłego, dziedziczący w częściach równych.
- Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, w jego miejsce jako spadkobierca wchodzi rodzeństwo spadkodawcy.
- Gdyby któreś z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, w jego miejsce wchodzą jego zstępni, w pierwszej kolejności dzieci, a w przypadku gdy nie żyją, wnuki itd.
- Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i spadkodawca nie miał rodzeństwa lub zstępnych, udział żyjącego rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
- Jeżeli spadkodawca nie miał zstępnych, współmałżonka, brak jest rodzeństwa i ich zstępnych, nie żyją jego rodzice, wówczas dziedziczą po nim żyjący dziadkowie (w równych częściach).
- Jeśli któreś z dziadków nie żyje, wówczas w jego miejsce jako spadkobierca wchodzi jego zstępny (przykładowo będzie to brat mamy lub siostra ojca). Gdyby np. wuj nie dożył otwarcia spadku, jego udział obejmie jego zstępny.
- Gdyby któreś z dziadków nie dożyło otwarcia spadku i nie pozostawiło po sobie zstępnych, jego udział w spadku przypadnie pozostałym dziadkom. Pod pojęciem dziadków należy rozumieć oczywiście oboje rodziców własnych rodziców, czyli babcię i dziadka.
- W przypadku, gdy nie występuje spadkobierca określony według powyższych reguł, wówczas dziedziczyć będzie pasierb (o ile występuje), czyli dziecko małżonka spadkodawcy, ale z zastrzeżeniem, że nie żyją rodzice tego dziecka.
Rozwód, separacja a uprawnienie do dziedziczenia
W przypadku zarówno orzeczonego prawomocnie rozwodu jak i separacji, współmałżonek spadkodawcy jest wyłączony od dziedziczenia.Gdy przed śmiercią spadkodawcy został złożony pozew o rozwód lub separację z winy małżonka spadkodawcy, a żądanie to jest uzasadnione, małżonek zmarłego podlega wyłączeniu od dziedziczenia. Postępowanie trwające w chwili otwarcia spadku, po śmierci spadkodawcy zostanie umorzone. Natomiast w drodze odrębnego powództwa, złożonego przez spadkobiercę (dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem), można domagać się wyłączenia od dziedziczenia małżonka spadkodawcy, z którego winy uzasadnione było orzeczenie rozwodu lub separacji. Pozew musi być złożony w terminie do 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się przez spadkobiercę o otwarciu spadku, nie później niż w ciągu roku od dnia otwarcia spadku.
