Statystyki dotyczące naszego regionu są smutne i zatrważające - w powiecie mieleckim zachorowalność na nowotwory stale wzrasta, i to szczególnie wśród najmłodszych mieszkańców. W ciągu ostatnich ośmiu lat liczba dzieci i młodzieży chorych na raka wzrosła trzykrotnie! Wśród młodych dorosłych, do 34 roku życia, chorobowość wzrosła ponad dwukrotnie.
Powiat mielecki jest na trzecim miejscu, jeśli chodzi o zachorowalność i umieralność na raka w województwie podkarpackim - i to w przypadku zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Przed nami w statystykach są tylko miasto i powiat rzeszowski. Liczby te stale rosną, szczególnie wśród mężczyzn.
Wielkie żniwo raka
Rak nie powstaje w naszym organizmie z dnia na dzień. Jest skomplikowanym procesem, który zwykle trwa całe lata. Szacuje się, że aż 80% przypadków jest spowodowanych zadziałaniem czynnika zewnętrznego, jak promieniowanie, zakażenie określonym wirusem czy np. rakotwórczymi substancjami chemicznymi. Najczęściej to elementy codziennego życia – palenie papierosów, alkohol, otyłość, brak ruchu, zła dieta - są o wiele bardziej szkodliwe dla zdrowia niż zanieczyszczenie środowiska czy chemikalia i zwiększają ryzyko rozwoju raka.
Polska zajmuje jedno z czołowych miejsc pod względem umieralności. Po pięciu latach od wykrycia nowotworu żyje u nas zaledwie 41 proc. pacjentów. Przede wszystkim to nasz system ochrony zdrowia nie jest dostatecznie przygotowany do radzenia sobie z coraz liczniejszymi chorobami nowotworowymi.
Czy można się obronić?
Nie istnieje żaden pewny, sprawdzony sposób, dzięki któremu można by uniknąć zachorowania na raka. Możemy tylko unikać pewnych zachowań, co powinno zmniejszyć ryzyko choroby.
Przede wszystkim warto rzucić palenie. 30% nowotworów jest powiązanych z tytoniem. Regularne przerwy "na papieroska" znacznie zwiększają więc szanse na zachorowanie na raka, nie tylko płuc, ale też żołądka czy przełyku. Osobom, które rzuciły palenie, zagraża mniejsze niebezpieczeństwo choroby niż ciągle palącym.
Alkohol również działa rakotwórczo poprzez obniżenie odporności. A już jednoczesne nałogowe picie i palenie jest niemal zabójcze. Za przykład można podać raka krtani, który występuje ponad 300 razy częściej u osób nadużywających obu substancji.
Słońce, choć nie możemy bez niego przecież żyć, w nadmiarze staje się szkodliwe. Promieniowanie UV jest niebezpieczne ze względu na ryzyko powstania raków skóry. Dlatego nie ma co wylegiwać się na słońcu, a już solariów powinno się zdecydowaniu unikać.
Dieta ma równie duże znaczenie w profilaktyce raka. Na przykład dieta uboga w błonnik wpływa na wzrost ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. Ważne jest utrzymanie stałej masy ciała, spożywanie świeżych warzyw i owoców, ograniczenie czerwonego mięsa. Bezwzględnie należy unikać produktów nieświeżych, spalonych lub pokrytych pleśnią.
Warto stosować szczepionki przeciwko wirusom mogącym powodować rozwój pewnych typów nowotworów, np. szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), mogącemu prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, czy też przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
Należy też unikać czynników o udowodnionym charakterze kancerogennym, jak azbest.
Nadwaga łączona jest z 60 proc. przypadków raka macicy i 11 proc. raka piersi. Brak ćwiczeń w 26,7 proc. ma związek z występowaniem raka macicy, 16,3 proc. raka odbytu i 3,9 proc. raka piersi. Alkohol wiąże się z 46,3 proc. zachorowań na raka przełyku u mężczyzn, promieniowanie UV wiąże się z 96 proc. wystąpienia czerniaka u mężczyzn.
