Tak wyglądał Mielec na początku XX wieku [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

Rok 1900 zapisał się w historii Mielca olbrzymim pożarem starej, drewnianej zabudowy centrum miasta. Ogień strawił około 75 % domów przy rynku i dochodzących doń ulicach. Aby nie dopuścić do podobnych nieszczęść w przyszłości, Wydział Powiatowy podjął w 1901 r. uchwałę o budowaniu w centralnej części miasta wyłącznie murowanych budynków, a przy rynku obowiązkowo jednopiętrowych.

Na zlecenie hr. Wacława Oborskiego około 1905 r. zakończono budowę pałacyku połączonego z dotychczas funkcjonującym dworem z XVIII w. Rozwinięto akcję estetyzacji miasta poprzez sadzenie drzew na rynku i przy ulicach oraz układanie chodników. Pozytywne zmiany zostały dostrzeżone – Mielec zaliczono do grupy 131 ważniejszych miast w Galicji. 

Około 1908 r. na ulicach Mielca pojawiły się pierwsze bicykle. Rok 1910 przebiegał pod znakiem obchodów 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Prawdopodobnie w tymże roku na ulicach miasta pojawił się pierwszy prywatny samochód osobowy, a w 1911 r. uruchomiono prywatną linię komunikacji samochodowej Mielec-Tarnów. W latach 1910-1912 zbudowano okazały gmach gimnazjalny (określono go jako „jeden z największych i najpiękniejszych w Galicji”), bursę gimnazjalną i budynek z salą gimnastyczną.

Trwała rozbudowa miasta. Szereg okazałych kamienic i willi wyrósł przy ul. Pańskiej i T. Kościuszki, a ponadto intensywnie budowano w śródmieściu i przy ulicach wjazdowych: Sandomierskiej, Tarnobrzeskiej i Tarnowskiej. Wolno, ale systematycznie rosła liczba ludności. W 1914 r. Mielec zamieszkiwało około 6500 osób.

Rozwijało się życie polityczne i kulturalno-oświatowe. Reaktywowano zawieszone lub tworzono nowe ugrupowania polityczne i stowarzyszenia. Organizowano liczne uroczystości patriotyczne, m.in. z okazji kolejnych rocznic Odrodzenia Polski, uchwalenia Konstytucji 3 maja, powstań narodowych i innych wielkich wydarzeń w historii Polski. W czerwcu 1927 r. sensację wywołało krążenie nad miastem i wylądowanie na błoniach samolotu CAUDRON G-3, pilotowanego przez mielczanina Stanisława Działowskiego, któremu towarzyszył brat Mieczysław. W 1928 r. powstał oddział terenowy Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP), który już w tym samym roku zorganizował (wspólnie z LOPP w Krakowie) Wielki Festyn Lotniczy na błoniach za lasem miejskim. Dochód z imprezy przeznaczono na budowę lotniska turystycznego. W tymże roku powołano też Komitet Budowy Lotniska w Mielcu.

Na początku lat 30. miasto liczyło 8352 mieszkańców (1931 r.), spośród których około 25 % utrzymywało się z rzemiosła, ok. 30 % z pracy najemnej, ok. 20 % z handlu, ok. 15 % z uprawy ziemi i ok. 10 % z pracy umysłowej. Od 1936 r. rozpoczęła się nowa jakość w rozwoju gospodarczym, a następnie przestrzennym i społecznym Mielca. Po zatwierdzeniu przez Sejm RP planu rozwoju Centralnego Okręgu Przemysłowego (5 II 1937 r.) – jesienią 1937 r. na terenach podmieleckiej Cyranki rozpoczęto budowę zakładów lotniczych wraz z potrzebną infrastrukturą techniczną. Z Mościsk k/Tarnowa doprowadzono linię energetyczną wysokiego napięcia, w Szydłowcu rozpoczęto budowę ujęcia wodnego, w Woli Mieleckiej most na Wisłoce, a w samym Mielcu zbudowano bocznicę kolejową do nowej fabryki, oczyszczalnię ścieków, stację transformatorów, sieć wodno-kanalizacyjną i sieć gazową. Oddano do użytku drogę do Kolbuszowej. Do tych prac angażowano w większości miejscową ludność, toteż bezrobocie systematycznie malało.

W sierpniu na terenach Cyranki, Chorzelowa i Trześni – przy fabryce samolotów – rozpoczęto budowę lotniska. Ponadto oddano do użytku pierwszy budynek wielorodzinny (blok mieszkalny) na osiedlu fabrycznym (kolonii). Intensywną budowę fabryki samolotów i rozbudowę Mielca kontynuowano w 1939 r.  13 VI odbyła się uroczystość oficjalnego otwarcia „PZL-Wytwórni Płatowców Nr 2 w Mielcu”, którego dokonał prezydent RP Ignacy Mościcki w asyście wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego oraz przedstawicieli wojska. W tym czasie liczba mieszkańców Mielca systematycznie rosła i przekroczyła liczbę 11 300.