Wacław Świerczyński o inicjatywie nadania imienia Tadeusza Ryczaja - rondu na strefie w Mielcu

Kiedy faktycznie rozpoczęła się ta inicjatywa i ile osób się w nią angażowało?

 Ten temat pojawił się już za prezydentury śp. Daniela Kozdęby, bo w 2016 roku. Wtedy rada miasta szukała patronów dla kilku ulic w mieście. Pojawiła się inicjatywa, żeby nazwać obwodnicę mielecką imieniem Ryczaja. Taki wniosek poparliśmy wtedy jako Mielecka Rada Seniorów. Uważaliśmy, że to należy się Tadeuszowi Ryczajowi, a samą inicjatywę popierało wiele osób, które - warto zaznaczyć - jeszcze żyją i mogą świadczyć o tym, kim był ten dyrektor naczelny WSK Mielec. Niestety, wtedy wniosek seniorów nie został jakoś wysłuchany w radzie miasta i temat został po prostu odłożony. Temat wrócił 1 stycznia 2020 roku. Wtedy obchodziliśmy równe 10 lat od śmierci Tadeusza Ryczaja. Uznałem, że to odpowiedni moment, żeby ponownie rozpocząć dyskusję o tym, jak uhonorować tę postać w Mielcu. Otrzymałem pełne poparcie Mieleckiej Rady Seniorów. Temat kontynuowaliśmy w naszym mieleckim Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Pytaliśmy naszych słuchaczy, co o tym myślą i czy warto podjąć taką inicjatywę. Dostaliśmy wiele opinii i oczywiście najczęściej pojawiały się te pozytywne. W lutym 2021 roku doszło do spotkania ludzi zaangażowanych w mieleckie stowarzyszenie "Pokolenie". To grupa ponad setki seniorów, którzy co roku spotykają się po to, żeby wspominać lata szkolne i te związane z pracą w Mielcu. Przedstawiliśmy tam naszą inicjatywę i otrzymaliśmy ponad setkę podpisów pod listem intencyjnym. Kolejnym etapem były specjalne posiedzenia rady osiedli mieleckich. Z obecnych 17 rad, aż 16 rad osiedli zorganizowało takie posiedzenie i tam poparto wniosek nadania imienia Tadeusza Ryczaja rondu w Mielcu. Po konsultacji z radą miasta postanowiliśmy przygotować inicjatywę uchwałodawczą. Żeby nasz wniosek mógł zostać procedowany, musiał zebrać odpowiednią liczbę podpisów mieszkańców. Komitet inicjatywy uchwałodawczej zawiązały 23 osoby z całego miasta. W ciągu miesiąca zebraliśmy aż 1790 podpisów pod naszą inicjatywą.

Rozumiem, że taki wniosek wpłynął do rady miasta, a przewodniczący przedstawił ten wniosek na sesji?

Tak, stało się to pod koniec sierpnia 2020 roku. Uchwała została przyjęta stosunkiem głosów 14 głosów "za" i 7 głosów "przeciw". Uchwała została przesłana do wojewody do zatwierdzenia i tutaj zaczyna się dyskurs na temat naszej inicjatywy. W listopadzie 2020 roku otrzymaliśmy z Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie pismo. Wojewoda poinformowała nas, że nie udziela zgody na publikację uchwały. Powołała się na ustawę dotyczącą zakazu propagowania komunizmu w przestrzeni publicznej. Negatywną opinię otrzymaliśmy także z IPN. My oczywiście jako komitet nie zgadzaliśmy się z tą opinią. Uważamy, że nie można tak oceniać człowieka i jego dokonań. Bo jednoznacznie wiele osób uważa, że Ryczaj stoi za jednym z najlepszych okresów działalności WSK Mielec. Pisma w tej sprawie napisali przewodniczący rady Bogdan Bieniek, a także pracownik naukowy zakładów lotniczych,  dr Włodzimierz Adamski. Wszystkie pisma trafił do wojewody. Niestety, w grudniu 2020 roku wojewoda podtrzymała swoją decyzję i uchyliła naszą uchwałę. Rada miejska podjęła uchwałę o wniesieniu skargi do sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny skasował decyzję wojewody.

Tak się stało. Sąd otrzymał dodatkowo mnóstwo dokumentacji - wycinków z prasy zarówno lokalnej, jak i tej ogólnopolskiej z informacjami o działalności Ryczaja. Co ciekawe, nie znaleźliśmy informacji, które byłoby kontrowersyjne, albo świadczyłyby o tym, że jest to osoba kontrowersyjna. Sąd po rozpatrzeniu wszystkich dokumentów cofnął decyzję wojewody. W tamtym orzeczeniu sędzia wyraźnie wskazywał, że osoba Ryczaja nie promuje totalitaryzmu i nie kojarzy się negatywnie w społeczeństwie. Tutaj zresztą warto zaznaczyć, że w podobnych przypadkach sądy administracyjne analizują dokładnie życiorys danej osoby i jego dokonania, a nie tylko to, że osoba była w PZPR itp. Wojewoda po zapoznaniu się z orzeczeniem sądu wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ponownie argumentując, że uchwała Rady Miasta Mielca narusza ustawę o zakazie promowania totalitaryzmu. Rozprawa w Warszawie miała miejsce w ostatnim tygodniu, 4 sierpnia. Widać, Naczelny Sąd Administracyjny nie wziął pod uwagę argumentów wojewody podkarpackiej, bo jednoznacznie przyznał rację, że w Mielcu może istnieć rondo im. Tadeusza Ryczaja i nie stanowi to problemu wynikającego z ustawy o zakazie promowania totalitaryzmu. Oczywiście wszyscy czekamy na orzeczenie sądu i poznanie ostatecznej argumentacji. Myślimy też już o uroczystości oficjalnego nadania imienia Tadeusza Ryczaja rondu na strefie. Ja bym proponował datę 28 sierpnia, gdyż jest to dzień urodzin Tadeusza Ryczaja.

Wydaje mi się, że inicjatywa raczej miała więcej zwolenników niż przeciwników?

Oczywiście byli i tacy, i tacy. Chociaż co ciekawe, nie robiliśmy publicznych akcji zbierania podpisów. Po prostu kilku społeczników na swoich osiedlach mówiło o tej sprawie, a osoby same się znalazły. Zebranie prawie 2 tys. podpisów w miesiąc jest dużym osiągnięciem. Takim dodatkowym działaniem było namalowanie muralu. Tutaj z inicjatywą wyszedł wiceprzewodniczący rady miasta, Grzegorz Ziomek, który od kilku lat pracował nam muralami edukacyjnymi na osiedlu Szafera. Mural z Tadeuszem Ryczajem powstał. Jest już dwa lata i jakoś chyba jest pozytywnie odbierany, bo nie było tam już przez tyle miesięcy żadnego aktu wandalizmu itp.