Wdrożenie nowych zasad nie będzie jednak od razu pełne - najpierw wprowadzony zostanie tzw. okres przejściowy.
Na czym polega system kaucyjny?
Zasada działania jest prosta: przy zakupie napoju w określonym opakowaniu doliczana będzie dodatkowa opłata - kaucja. Klient odzyska ją po zwróceniu pustego opakowania do sklepu lub specjalnego automatu. - Nie będzie przy tym wymagane okazanie paragonu, ale butelka czy puszka muszą posiadać etykietę i czytelny kod kreskowy - przypomina czołowy portal o edukacji ekologicznej Edu4eco.pl i dodaje, że jest to rozwiązanie nie jest nowością na świecie. Funkcjonuje od lat w Niemczech, na Litwie czy w Skandynawii. Tam dzięki systemowi udało się osiągnąć poziom recyklingu butelek i puszek na poziomie nawet 90%. Polska ma nadzieję powtórzyć ten sukces.
Jakie opakowania zostaną objęte?
Nowe przepisy obejmą trzy grupy opakowań:
- plastikowe butelki jednorazowe o pojemności do 3 litrów,
- metalowe puszki do 1 litra,
- szklane butelki wielorazowe do 1,5 litra (w ich przypadku przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku).
Gdzie będzie można oddać butelki i puszki?
Obowiązek odbioru opakowań będą miały wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. W mniejszych punktach handlowych decyzja o przystąpieniu do systemu będzie dobrowolna. Oprócz tego na rynku pojawią się automaty do skupu butelek i puszek, które mają ułatwić zwroty zwłaszcza w dużych miastach.
Zwracane opakowania powinny być puste, ale nie trzeba ich dokładnie myć. Ważne jest, aby do butelki była dołączona zakrętka, a na etykiecie widniało oznaczenie systemu kaucyjnego.
A w jakiej formie zwracana będzie kaucja? Choć najczęściej zwrot będzie następował w gotówce, część sklepów może wydawać bony na zakupy. Przepisy dopuszczają takie rozwiązanie pod warunkiem, że klient w każdej chwili będzie mógł wymienić bon na pieniądze. Konsumenci powinni więc pamiętać, że mają prawo domagać się wypłaty gotówki.
Po co wprowadzany jest system?
Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje, że każdego roku w Polsce sprzedawane są miliardy plastikowych butelek i puszek. Część z nich trafia do recyklingu, ale znaczna liczba ląduje na wysypiskach, w lasach czy rzekach. System kaucyjny ma to zmienić, motywując konsumentów do zwrotu opakowań i zwiększając poziom odzysku surowców.
Dzięki temu Polska będzie mogła wywiązać się z unijnych zobowiązań dotyczących gospodarki obiegu zamkniętego, a także ograniczyć koszty związane z wywozem i utylizacją odpadów.
Jakie wyzwania stoją przed systemem?
Wdrożenie zmian wcale nie jest łatwe. Sklepy muszą przygotować miejsce i procedury odbioru opakowań, a producenci – odpowiednio oznaczyć butelki i puszki. Eksperci zwracają też uwagę na konieczność prowadzenia szerokiej kampanii informacyjnej. Wiele osób wciąż nie wie, że paragon nie będzie potrzebny ani że kaucja będzie widoczna na paragonie jako osobna pozycja.
Od października do końca 2025 roku obowiązywać będzie okres przejściowy. W tym czasie na sklepowych półkach znajdą się zarówno opakowania objęte kaucją, jak i te bez dodatkowej opłaty. Dopiero od stycznia 2026 roku wszystkie produkty w butelkach i puszkach spełniających kryteria będą objęte systemem.
System kaucyjny to duża zmiana, która dotknie każdego konsumenta. Pierwsze miesiące działania pokażą, czy Polacy szybko przyzwyczają się do nowego sposobu zwrotu butelek i puszek. Jeśli system zadziała tak, jak zakładają jego autorzy, może stać się jednym z najważniejszych kroków w stronę ekologicznej gospodarki odpadami w Polsce.
Komentarze (0)